In de tijd dat Israël zich in Babylonische ballingschap bevond en Jeruzalem niet langer het geestelijk centrum van de wereld was, toonde God aan de profeet Daniël dat het ‘middelpunt’ voortaan voor lange tijd zou liggen bij de vier ‘wereldrijken’. Dat zijn (zie Dan. 2 en 7) het Babylonische rijk, het Medo-Perzische rijk, het Grieks-Macedonische rijk, en ten slotte het Romeinse Rijk, dat West- en Midden-Europa omvatte. In Daniël 2, maar nog duidelijker in Daniël 7 (visioen van de vier dieren), zien we dat aan deze vier wereldrijken pas een einde komt door de komst van de Messias met de wolken van de hemel en de vestiging van diens rijk (zie vooral Dan. 7:13-14). Dit is merkwaardig, omdat wij geleerd hebben dat het West-Romeinse Rijk zijn einde vond in 476, en het Oost-Romeinse (of Byzantijnse) Rijk in 1453. Het boek Openbaring verklaart dit probleem: het vierde dier zou er voor een tijd inderdaad niet meer zijn, maar in de eindtijd zou het weer uit de ‘afgrond’ opstijgen (Openb. 13:3; 17:8); dit is het ‘beest’, dat bij de wederkomst van Christus verslagen wordt (19:11-21).

Veel christenen zien het begin van dit herstel van het vierde rijk in het ontstaan van de EU (Europese Unie) (teruggaand op het Verdrag van Parijs in 1951), waarbij momenteel 27 Europese landen zijn aangesloten, én in het ontstaan van de NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) (teruggaand op het Noord-Atlantische Verdrag van Washington, 1949). Bij de NAVO zijn inmiddels 32 landen aangesloten: meestal Europese landen, maar ook Amerika en Canada. Ik noem dat omdat allang niet meer Europa, maar veeleer Amerika het centrum van dit herstelde Romeinse Rijk lijkt te zijn. Amerika en Canada omvatten in hoofdzaak nazaten van geëmigreerde Europeanen; ze zijn een ‘verhuisd Europa’. Gerhard F. Mehrtens schreef in 1987 een belangwekkend boek over de Amerikanen, die hij in dat boek De nieuwe Romeinen noemde. Als deze benadering klopt, zullen we ‘het Beest’, de laatste heerser van de eindtijdelijke westerse wereldmacht, eerder in Amerika dan in Europa moeten zoeken – dus niet op het Capitool in het oude Rome, maar op het Capitool in het nieuwe Rome: Washington. 

Waarom denken we dat dit herstel van het oude Romeinse Rijk juist in ónze tijd gelokaliseerd moet worden? Omdat het ook precies in de tijd van het ontstaan van de staat Israël valt (1948) – een andere opmerkelijke vervulling van Bijbelse eindtijdprofetieën, of in elk geval de aanloop daarnaartoe. Een ander kenmerk van de eindtijd: de vereniging van Europa en Amerika hand is in hand gegaan met een verregaande ontkerstening, eerst van Europa, en in latere tijd ook van Amerika. Het ‘beest’ is daadwerkelijk een ‘beest uit de afgrond’. Zolang het christelijk element er nog is, is er van het ‘beest’ nog wel steun voor Israël; maar daar komt vanzelf een eind aan. En dan staat Israël, zoals zo vaak in de geschiedenis, er helemaal alleen voor.

Volgens tientallen joodse bronnen (Talmoed, Midrash, talloze rabbi’s) is de rabbijnse naam voor het Romeinse Rijk ‘Edom’! In het jaar 70 was het Rome/Edom dat Israël probeerde uit te schakelen door Jeruzalem en de tempel te verwoesten. Maar in 476 moest Rome het afleggen tegen de Germanen – en Israël bestaat nog steeds.

In de joodse eindtijdvisie gaat de strijd van Israël tegen zijn nabuurlanden (zie o.a. Ps. 83; Jes. 11), maar ook tegen ‘Edom’. Die strijd begon al in de moederschoot van Rebekka, toen Jakob en Ezau met elkaar ‘worstelden’. Die worsteling ging verder in Genesis 32:25-31, waar veel christen-uitleggers een engel van God menen te zien, maar veel rabbijnse uitleggers zien Jakob hier worstelen met de schutsengel van Ezau, de engelvorst van het latere Edom, een dienaar van Satan (zoals in Openbaring de engelvorst van het Romeinse Rijk de ‘draak’ is, dat is Satan). De engel schuwt de dag (vs. 26): hij is een geest van de nacht. Sommige rabbi’s zeiden: de engel van Ezau wilde Jakob de zegen ontzeggen, maar deze wilde dat de engel zijn eerstgeboorterecht zou erkennen vóórdat hij Ezau zelf zou ontmoeten (Gen. 33) (zie uitvoerig mijn boek De negende Koning).

Het gaat in Genesis 32 inderdaad om een engel (vgl. Hos. 12:4-5; soms worden engelen èlohim genoemd). Hosea zegt: ‘In de moederschoot hield [Jakob] zijn broer bij de hiel, en in zijn [volwassen] kracht streed hij met [diens] èlohim’. Naderhand zegt hij zelf tegen Ezau: ‘ik heb je gezicht gezien als het zien van het gezicht van [je] èlohim’ (Gen. 33:10). De engel probeerde kennelijk Jakob op zijn reis tegen te houden door hem de heup te ontwrichten. De heup of lendenen is vaak een eufemisme voor de geslachtsdelen (Gen. 46:26; Ex. 1:5; Richt. 8:30; vgl. Hebr. 7:5,10): de engel wilde Jakob treffen in zijn nageslacht. De engel kan inderdaad wel Jakobs nageslacht treffen (zoals talloze malen in de geschiedenis gebeurd is), maar nooit van hem winnen. Volgens Hosea 12:5 huilde de engel zelfs en smeekte hij Jakob om genade. Uiteindelijk verliest Edom altijd van Israël.

Dit is de ook vandaag nog aanhoudende strijd tussen Gods volk en de Israël-vijandige volkerenwereld. Daarbij slaat ‘Edom’ Israël (altijd weer) op de ‘heup’ (in de zin van: trachten Israëls kinderen om te brengen). Israël op zijn beurt dringt er steeds weer bij de volken op aan het te zegenen, want alleen zo zullen zijzelf gezegend zijn.

Israël zal uiteindelijk worden gered ondanks al deze confrontaties, en zal in de Messiaanse tijd definitief triomferen over de volkerenwereld. Bij hun geboortes hield Jakob Ezau’s hiel vast; de rabbi’s zeiden: zo zal Jakob/Israël de ‘opvolger’ van Ezau/Edom/‘Rome’ zijn: als het vierde wereldrijk door de Messias verslagen zal zijn, zal het onmiddellijk gevolgd worden door de Messiaanse rijk, waarin Jakob/Israël het middelpunt van een wereld van vrede en gerechtigheid zal zijn.

N.B. Volgende bijbellezing in Waddinxveen: 10 januari 2025: ‘De toekomst van Europa’.