De helft van mijn acht betovergrootvaders waren boeren of boerenarbeiders, en als ik nog verder terugga, wordt het percentage boeren onder de diverse vooroudergeneraties steeds groter. Ik héb dan ook wat met al die boerenvaderen. Sommige boerengeslachten, ook onder mijn voorouders, hebben sedert vele generaties op dezelfde grond gewoond en dezelfde grond bebouwd. Ze zouden ontploft zijn als een of andere niet-agrarische autoriteit een eigenaar-boer was komen vertellen dat hij van zijn land af moest en dat zijn zonen maar een andere baan moest zoeken. Vreselijk! En áls dat dan definitief en onvermijdelijk moet gebeuren, dan zou je mogen hopen dat de autoriteiten dat met veel tact zouden brengen en die boerenzonen andere mogelijkheden in het vooruitzicht zouden stellen.

Niet alzo in Nederland. Als ik het goed begrepen heb, heeft de overheid de zaak minstens al tien jaar laten verslonzen, totdat zij én door een rechter in Nederland én door de EU-autoriteiten in Brussel tot de orde zijn geroepen. Wakker geroepen roept D66 dan dat ‘de veestapel met de helft moet verminderen’ en jaagt een CDA-minister met een ondoordacht landkaartje de boeren in de Gelderse Vallei en in de Peel de stuipen op het lijf. En als ‘bemiddelaar’ wordt vervolgens Johan Remkes op de boeren afgestuurd, die én natuurlijk eerst zijn vakantie moet afmaken én geen ander standpunt dan dat van de regering mag verkondigen. En dat heet dan ‘bemiddelen’. Onhandig prutswerk. (Bij kabinetsformaties breken bemiddelaars altijd hun vakanties af – maar ach, het zijn de boeren maar.)

Het vervelende is intussen dat de regering inderdaad geen kant op kan. ‘Zelfs’ Caroline van der Plas geeft toe dat er ‘iets’ aan het stikstofprobleem zal moeten gebeuren. Maar terwijl zo ongeveer alle betrokken wetenschappers het zo ongeveer eens zijn over de benodigde aanpak, weet Caroline natuurlijk wel een of twee stikstofdeskundigen tevoorschijn te toveren die een afwijkende mening verkondigen. Precies zo ging het bij het coronavirus en de coronavaccins, en gaat het ook bij de enorme klimaatproblematiek: er is altijd wel een alternatieve wetenschapper te vinden die het beter weet. We worden er doodmoe van, maar helaas… alweer horen we dat we niet naar het ‘mainstream’ nieuws moeten luisteren, maar naar de alternatievelingen. Ja, inderdaad, het zijn weer exact dezelfde alternatieve mediacircuits als die van de wappies en de anti-vaxers die weer het hoogste woord voeren. Hoe kan dat toch? 

In feite hoort Caroline ook bij dat gezelschap, vanwege haar impliciete suggesties in de Tweede Kamer dat er achter dat stikstofbeleid een ‘complot’ zou zitten! Ja ja. De overheid heeft een complot: een deel van de boeren moet gewoon verdwijnen om ruimte te maken voor meer natuurgebieden én voor nieuwe woningbouw. Maar ach, overheid, dat is ook wel een beetje jullie eigen schuld. Jullie zijn helemaal niet met complotten bezig – maar wel weer, zoals zovaak, met overhaast, ondoordacht beleid. Daarmee spelen jullie de complottisten weer mooi in de kaart. Maar ach, als ik Carolines interviews kijk, zie ik ook wel hoe moeilijk ze het heeft: ze praat de boeren naar de mond, maar heeft nog genoeg gezond verstand om te weten dat de overheid grotendeels gelijk heeft. Dezelfde spanning meen ik op te merken bij SGP-voorman Kees van der Staaij.

Over de SGP gesproken: het wachten was op een SGP-lid dat de huidige ‘wantoestand’ ook nog eens ‘bijbels’ zou onderbouwen. En ja hoor, Mathijs van der Tang van de SGP-jongeren heeft het gevonden: ‘De dreigende onteigening van de boeren doet mij vaak denken aan het Bijbelse verhaal over Israëlitische koning Achab. Door middel van een valse beschuldiging wist hij een wijngaard van Naboth te onteigenen [1 Kon. 21]. Zulk onrecht zouden wij nooit mogen accepteren’, twittert Mathijs. Nee, Mathijs, als Rutte de boeren hun land gaat afpikken om het zichzelf toe te eigenen, ga ik ook een trekker kopen en de voordeur van het Catshuis inrammen! Zou Mathijs nu echt die valse koning Achab, die alleen uit was op eigen gewin en lak had aan boeren als Naboth, willen vergelijken én met de Nederlandse regering én met de meerderheid van de Tweede Kamer? Die zijn toch uit op het landsbelang? Geen minister of tweede-kamerlid heeft toch persoonlijk gewin bij het voorgestelde stikstofbeleid?? Naboth versus Van der Wal, dat is al te mal.

Opmerkelijk is de twitterreactie van Maarten van Nieuw Amerongen, gericht aan Mathijs van der Tang: ‘Dubieuze hermeneutiek broeder [dat betekent: van bijbeluitleg breng je niet veel terecht, Mathijs]. ]Neem] Richteren 7 dan [liever]: halveer de veestapel, een oefening in vertrouwen! Kom voortaan maar met drie boeren naar Den Haag, dan zal je vast de overwinning geschonken worden’. Oftewel, doe als Gideon. Nou ja. Da’s óók geen sterke hermeneutiek, Maarten…

Ik kan jullie zo goed begrijpen, boeren! Maar soms moet in een beschaafd land individueel belang wijken voor landsbelang. Wat hebben de boeren gekermd in de negentiende eeuw, toen veel agrarisch gebied moest worden opgekocht om er verharde wegen en spoorbanen op aan te leggen. En wat hebben de boeren gekermd in de twintigste eeuw, toen veel agrarisch gebied – waar boeren al eeuwen geboerd hadden – moest worden opgekocht om ruimte te bieden aan de snel uitbreidende dorpen en steden. Het geslacht Buitenhuis woonde in vroeger eeuwenlang op boerderij Buitenhuis in de Apeldoornse buurtschap Wormen – maar vandaag de dag staan er al sinds latere eeuwen alleen nog maar Apeldoornse woonhuizen in diezelfde buurtschap… En dat is maar één voorbeeld. Hoe verder de beschaving voortschrijdt (en de bevolking toeneemt), des te minder landbouwgrond zal er overblijven. Dat is een wet van Meden en Perzen. Jammer voor de Van der Plassen en de Van der Tangen in ons land.

Maar de autoriteiten moeten wel beter hun best doen! Kom op, kabinet en kamer, een vorm van (pittig) stikstofbeleid zal er zeker moeten komen; ‘zelfs’ Caroline zegt dat. Maar hadden jullie niet wat eerder jullie koppen uit het zand kunnen halen, wat vroegtijdiger met de boeren kunnen overleggen en wat behoedzamer te werk kunnen gaan?