Dit is mijn 250^ste column, en hij gaat over de doop! Ik had mij een verkwikkelijker thema voor deze 250^ste column voorgesteld…

Over welke doop hebben we het trouwens? Na afloop van een bijbellezing die ik ergens hield, riep iemand door de zaal: ‘Wanneer houdt u eens een lezing over de doop?’ Ik vroeg hem: ‘En welke doopvisie had u dan wel behandeld willen zien?’ ‘De BIJBELSE natuurlijk!’ brulde hij. Er zijn op aarde inderdaad miljoenen christenen die ernstig over de doop hebben nagedacht en ervan overtuigd zijn dat hun visie de ‘bijbelse’ is. Ter informatie mag ik hier wel aan toevoegen dat het trouwens om heel wat meer gaat dan twee visies: de grote doop en de kleine doop, oftewel de geloofsdoop en de babydoop. Rooms-katholieken, lutheranen en calvinisten hebben zeer verschillende visies op de babydoop. En baptisten enerzijds en veel evangelischen anderzijds hebben een heel verschillende kijk op de geloofsdoop. (Ik heb deze materie uitvoerig behandeld in mijn boek Het verbond en het koninkrijk van God.) Sommigen koppelen de doop aan de kerk (katholieken én baptisten, zij het op heel verschillende manier), anderen koppelen die aan het verbond (calvinisten), weer anderen koppelen de doop aan het koninkrijk (veel evangelischen). 

Het kan nog erger: sommigen geloven dat je niet behouden kunt worden als je niet de babydoop hebt ondergaan, en omgekeerd: dat je door de babydoop ‘wederom’ geboren wordt (katholieken). Een tweede groep lijkt bijna te suggereren dat je voor eeuwig verloren gaat als je de euvele moed hebt je te laten ‘overdopen’ (zoals dat heet). Een derde groep gelooft oprecht dat je weinig zegen op je bediening zult zien als je niet ‘groot gedoopt’ wordt (aldus sommige charismatici). En een vierde groep gelooft zelfs dat je niet behouden kunt worden als je niet ‘groot gedoopt’ wordt (aldus bijv. de Churches of Christ op grond van Mark. 16:16). Tel maar eens op hoeveel meningen dat al niet zijn! En er zijn er nog veel meer. En heel veel van de aanhangers van bepaalde doopvisies zijn echt fanatiek op dit punt en verketteren andere christenen die er een van de vele ándere doopvisies op nahouden.

Wordt het niet eens tijd dat we allemaal een beetje bescheidener worden wat onze doopvisie betreft? Een vriend van mij had boven zijn ontbijttafel een bordje hangen waarop stond: ‘Er zijn maar twee meningen: de mijne en de verkeerde’. Maar zijn kinderen wisten gelukkig dat hij dat niet meende; hij wilde slechts de draak steken met al die medechristenen die ook van de minder essentiële onderdelen van de christelijke waarheid allemaal precies wisten hoe ze in elkaar zaten.

Het is al jaren geleden dat dominee Yme Horjus bij de baptisten ervoor pleitte niet zo drammerig te doen tegen nieuwe leden die zich niet wilden laten ‘overdopen’ omdat zij vonden dat zij al authentiek gedoopt wáren. In precies diezelfde tijd pleitte dominee Jan Mudde van de Nederlands gereformeerden (NG) ervoor niet zo drammerig te doen tegen NG leden die oprecht meenden zich groot te moeten laten dopen en toch NG wilden blijven. Wat geweldig was het destijds om die twee verdraagzame standpunten te horen! Wat hebben veel tolerante christenen toen opgelucht ademgehaald! 

Maar of het allemaal iets heeft uitgewerkt…? Na al die jaren zijn er nog steeds baptisten (en evangelischen) die erop aandringen dat nieuwe leden die alleen als baby gedoopt zijn, zich op hun persoonlijk geloof laten dopen. En nog steeds zijn er reformatorische gemeenschappen die een kerklid onder tucht plaatsen als hij/zij zich laten ‘overdopen’. Ik vind dat allebei in en intriest. (Eigenlijk vind ik dat te meer omdat ik diep in mijn hart eigenlijk beide doopvisies meen te moeten afwijzen… Maar daar wil ik het nu niet over hebben; kijk maar in mijn boek.)

‘Maar de Bijbel is toch zo duidelijk over de doop!?’ O ja? Vind je dat echt? Dan heb je hoogstwaarschijnlijk nog nooit grondig kennisgenomen van andere doopopvattingen dan de jouwe. Echt, als je dat deed, zou je inzien dat de zaak heel wat ingewikkelder is dan je gedacht had. Of weet je bij voorbaat al dat je toch nooit van gedachten zult willen veranderen? (Bijvoorbeeld omdat je decennia geleden er al overtuigd van bent geraakt dat de katholieke doop, of de verbondsdoop, of de geloofsdoop de ware doop is, en omdat de gedachte dat het wel eens anders zou kunnen zijn, je onrustig maakt?) Mijn ervaring is dat mensen vaak des te fanatieker op het punt van de doop zijn naarmate ze minder studie hebben gemaakt van de hele doopdiscussie.

Maar zeg eens eerlijk: waarom is het nu zo vreselijk als iemand die in jouw kerk als baby gedoopt is, zich naderhand op zijn persoonlijk geloof wil laten dopen? Is zijn behoudenis daarmee in het geding? Is het voortbestaan van de desbetreffende kerkgemeenschap daarmee in het geding? En wat veel belangrijker is: is de ‘heilige vergadering der ware christgelovigen’ daarmee in het geding? Is de eer van God in het geding? Of is misschien alleen maar jouw verbondstheologie in het geding?

En omgekeerd: waarom is het nu zo vreselijk als iemand die elders als baby gedoopt is en lid wil worden van een gemeente waar de geloofsdoop in zwang is, zich niet wil laten ‘overdopen’? Is de naam van de drie-ene God niet over hem/haar uitgeroepen? Is het nu zo erg als hij/zij dat niet voor een tweede keer wil? Is ‘de waarheid’ in het geding? Is de eer van God in het geding?

Kom op, mensen, de wereld vergaat niet als je in je gemeente mensen toelaat die er persoonlijk een andere doopvisie op nahouden dan in jouw gemeente gebruikelijk is. Misschien heb jij het wel mis en hebben die mensen gelijk… Of is dat in jouw visie ondenkbaar?