Op 14 mei wist ik allang dat de ‘opname van de Gemeente’ niet zou plaatsvinden, want God volgt natuurlijk de joodse kalender; volgens die kalender viel Israëls Onafhankelijksdag dit jaar al op 14/15 april. Ik geloof trouwens wél in de opname van de Gemeente! Maar niet op de manier die Jeroen Koornstra in zijn CIP-column terecht aan de kaak heeft gesteld. Iedereen die gelooft in de wederkomst van Christus, gelooft ook in de opname van de Gemeente (Joh. 14:1–3; 1 Kor. 15:51-55; 1 Thess. 4:13-17). Die opname als zodanig is het eigenlijke punt helemaal niet. Het punt is wanneer die ‘opname’ plaatsvindt: vóór of ná de Grote Verdrukking (pre- of posttribulationisme; tribulatio = verdrukking).

Verreweg de meeste (orthodoxe) christenen hangen de laatstgenoemde opvatting aan (‘posttrib’): de opname van de Gemeente valt dan samen met de wederkomst van Christus: als Hij verschijnt met de wolken van de hemel, worden de verheerlijkte gelovigen de Heer tegemoet gevoerd in de lucht. Dat ‘tegemoet’ wijst er sterk op dat het zal gaan zoals dat vroeger gebeurde als een nieuwe koning in een stad zijn ‘blijde incomste’ hield: de oudsten van de stad gingen hem tegemoet en haalden de vorst dan triomfantelijk binnen in hun stad. Het ‘tegemoet gaan’ en het ‘inhalen’ vormden als het ware één vloeiende beweging.

Zelf ben ik opgevoed met de leer van de opname van de Gemeente vóór de Grote Verdrukking (‘pretrib’), maar in mijn boek De toekomst van God (2012) heb ik mijn groeiende bezwaren tegen die leer al uiteengezet (zonder daaraan overigens een al te harde conclusie te verbinden). ‘Pretrib’ is vandaag weer bijzonder actueel, doordat leidende christen-complottisten deze leer zo vurig verdedigen, vooral in verband met corona. Maar als je vraagt wat de bijbelse bewijzen voor deze leer zijn, komt er niet veel zinnigs uit. Eigenlijk zijn er maar twee bijbelse argumenten: 2 Thess. 2:7 (de ‘weerhouder’ weggenomen) en Openb. 3:10 (‘Ik zal jullie bewaren voor de ure der verzoeking’) – maar uit die verzen blijkt helemaal niet dat het hier om ‘pretrib’ gaat.

Het belangrijkste argument vóór pretrib is de negentiende-eeuwse idee dat God ‘de draad met Israël’ pas weer kan ‘oppakken’ als de Gemeente van de aarde is weggenomen. Dat is onjuist gebleken: vele eindtijdelijke zaken betreffende Israël werden door de oudere schrijvers ná de ‘opname van de Gemeente’ geplaatst, maar zijn intussen allang in vervulling gegaan. Dat alleen al is een bewijs dat er met pretrib iets fout is. Een voorbeeld: de vorming van het ‘joodse overblijfsel’ in Israël is allang in gang gezet (de zg. ‘Messiasbelijdende Joden’, vooral na 1980). Sommige leiders onder hen hebben betoogd dat zij niet konden geloven dat zij vóór de Grote Verdrukking opgenomen zouden worden, en dat zij daarmee hun nog niet gelovige Israëlitische volksgenoten in de steek zouden moeten laten. Deze uitspraak was een van de eerste dingen waardoor ikzelf aan pretrib begon te twijfelen.

Dat wil niet zeggen dat Jeroens bezwaren allemaal steekhouden:

(a) Joh. 17:15 (‘bewaren voor het boze’) heeft tweeduizend jaar inderdaad gegolden, maar, betogen pretribbers, Openb. 3:10 bewijst dat de laatste verzoeking de ergste zal zijn, en dat de Heer zijn volk dáárvoor zal bewaren. (Ik ben het daarmee wel niet eens, maar Jeroen had minstens dit vers moeten noemen: het is een steunpilaar van pretrib.)

(b) Pretribbers zeggen helemaal niet ‘iedereen’ wordt ‘opgenomen’, zoals Jeroen beweert – alleen de Gemeente wordt opgenomen. In Matt. 24:16 gaat het om Israël in de eindtijd, vlak vóór de wederkomst van de Zoon des mensen (vgl. het ‘terstond’ in vs. 29). Dit Israël van de eindtijd gaat volgens pretrib (en volgens mij ook) wél door de Grote Verdrukking (ook hier toont Jeroen te weinig kennis van deze leer).

(c) Wat betreft Matt. 24:31 hetzelfde verhaal: het gaat hier om de uitverkorenen van Israël, zoals uit de context blijkt. Ook hier maken pretribbers (en ikzelf) dus onderscheid. Als je een leer wilt bestrijden, moet je die wel eerst goed kennen!

(d) Matt. 13:30 zegt helemaal niet dat eerst de ‘onrechtvaardigen’ geoogst worden, en daarna pas de ‘rechtvaardigen’; veeleer zegt Jezus dat zij samen opgroeien tot de oogst. Met pre- of posttrib heeft deze gelijkenis sowieso niets te maken. Bestrijders zoals Jeroen lijken altijd te denken dat hun tegenstanders zulke bijbelplaatsen helemaal niet kennen. Natúúrlijk kennen ze die – ze leggen die alleen anders uit.

(e) Hetzelfde geldt voor Matt. 13:49.

(f) Jeroen had ook Matt. 24:40v. kunnen noemen, dat m.i. meestal fout vertaald is: het is niet ‘aangenomen’, maar ‘meegenomen’ (en wel voor het oordeel); de achterblijvers zijn juist de gelovigen! Men zou dat best als argument tegen pretrib kunnen aanvoeren.

Maar wat wel blijft staan – en daar heeft Jeroen volkomen gelijk in – is dat pretribbers hun leer niet kunnen bewijzen (zoals ikzelf moeizaam heb moeten ontdekken), maar zich er vaak wel belachelijk mee hebben gemaakt. Dat gebeurde vooral als zij hun leer verbonden met eindeloze berekeningen, die tot dusver nog nooit zijn uitgekomen. En nu pretrib ook nog gekoppeld wordt aan de corona-pandemie en bijbehorende ‘samenzweringen’, wordt de zaak alleen maar erger. Ik vind dat trouwens wel een interessante vraag: waarom leggen complottisten als Jaap Dieleman zo’n sterk verband tussen pretrib en corona? Is dat ‘omdat de Heer ons spoedig komt halen’, zodat het bijvoorbeeld helemaal niet nodig is je te laten vaccineren? Als ik zo zou moeten leven – ‘de Heer kan elk moment komen, dus waarvoor doe ik het allemaal?’ – zou ik mijn leven lang nooit elk keer weer aan een nieuw groot studieproject zijn begonnen. En kom nu niet met dat zo graag aangevoerde appelboompje van Luther aanzetten, want dat is een later verzinsel; het is nergens in Luthers geschriften te vinden…