Willem J. Ouweneel

Emeritus hoogleraar

Publicist

Schrijver

Spreker/prediker

Willem J. Ouweneel

Emeritus hoogleraar

Publicist

Schrijver

Spreker/prediker

Blog Post

225 Pasen in Nederland – feest van de teleurstellingen

06/04/2021 Column

Pasen zit vol van teleurstellingen. Je weet wat dat is: teleurstelling is een emotie die optreedt wanneer iets waar je vol verwachting naar hebt uitgekeken, niet in vervulling gaat. Soms is het wel heel moeilijk die teleurstelling een plek in je leven te geven. Daar was de teleurstelling van Judas, die na ruim drie jaar optrekken met Jezus op een of andere manier zwaar teleurgesteld in Hem moet zijn geweest. Maar hij kon met die teleurstelling – en de gevolgen ervan – niet overweg en maakte een eind aan zijn leven. 

Daar was de teleurstelling van Petrus, maar dat was vooral een teleurstelling in zichzelf. ‘Al zouden ze allemaal U verloochenen, ik niet.’ Maar het gebeurde toch. Teleurstelling in jezelf ontstaat wanneer je te grote verwachting van je eigen kunnen hebt. Petrus’ intenties waren voortreffelijk (uiteindelijk hééft hij inderdaad zijn leven voor Jezus gegeven), maar zijn zelfkennis stond nog op een laag pitje. Jezus heeft hem daaroverheen geholpen in een persoonlijk gesprek, waarin Petrus zijn karretje weer helemaal op de rails gezet kreeg.

Onvoorstelbaar zwaar was de teleurstelling van Jezus’ discipelen en discipelinnen toen Jezus gestorven en begraven was. Het leek afgelopen met Hem. Ze hadden al hun kaarten op Jezus gezet, hadden hun gewone bestaan prijsgegeven en waren Hem gevolgd – tot op het ogenblik dat zij verbijsterd toekeken hoe Jezus zich gevangen liet nemen en aan een kruis liet slaan. Hij die doden opgewekt had, de wind en het meer had bedwongen, tienduizend mensen miraculeus had gevoed, kon Hij zich zijn tegenstanders niet van het lijf houden!? Al de verwachtingen van de discipelen waren de bodem ingeslagen. Het snijdt door je ziel als je de Emmaüsgangers hoort zeggen: ‘En wij dachten nog wel dat Hij het was…’ Zo’n diepe ontgoocheling, zo’n desillusie, hoop ik van mijn leven niet mee te maken. En dan Maria Magdalena, die bij het lege graf stond te huilen, terwijl ze nog steeds niet begreep wat er was gebeurd en alleen maar kon bedenken dat het lichaam van Jezus gestolen was.

Hoe noem je dat als er een eind komt aan de teleurstelling? Opluchting? Het mooie dat je had verwacht, gaat alsnog in vervulling. Dat gebeurde bij de discipelen en bij Maria Magdalena. Maar helaas gebeurt het lang niet altijd. Denk eens aan al die jongeren die op het moment niet normaal kunnen studeren en als het ware een stuk van hun leven ‘kwijt’ zijn. Dat komt in veel gevallen nooit meer helemaal goed. Denk eens aan die ondernemers – winkeliers, horecamensen enz. – die hun ondernemingen te gronde zien gaan. Dat komt in veel gevallen ook nooit meer goed. Het zijn verwachtingen die omsloegen in teleurstellingen zonder dat er in veel gevallen ooit opluchting voor in de plaats zal komen. Denk eens aan al die mensen die op warme voorjaarsdagen nog steeds niet op een terrasje mogen zitten. Of aan de avondklok die maar niet afgeschaft wil worden. Teleurstelling. Of die het AstraZeneca-vaccin hebben gekregen in plaats van een betrouwbaarder (?) vaccin. Of die te jong zijn om de eerstkomende maanden voor een vaccin in aanmerking te komen. Teleurstelling.

Op Goede Vrijdag jongstleden kwam Gert-Jan Segers met zijn teleurstelling. In Mark Rutte, met wie hij vier jaar lang zo goed had samengewerkt. Sommige commentatoren noemden het boos of minachtend een ‘Judaskus’ die Gert-Jan aan Mark gaf. Daar zit wel wat in, maar dan precies in omgekeerde zin dan de critici bedoelen. Een verdorven Judas (de satan was in hem gevaren) gaf een verraderskus aan de beste Mens die ooit geleefd had. Maar Gert-Jan gaf zijn ‘kus’ aan een man die voortreffelijk werk voor ons land heeft gedaan, zeker in de coronatijd, maar die helaas over zijn houdbaarheidsdatum heen lijkt te zijn. Soms zijn mensen te lang aan de macht. Ook Lubbers, Kok en Balkenende gingen met narigheid weg. Eerste ministers zouden bij ons, net als presidenten in Amerika, niet langer dan acht jaar aan de macht moeten zijn.

Rutte heeft een dubbele fout begaan, die (om het rooms te zeggen) in beide gevallen een doodzonde was. Hij sprak al tijdens de allereerste verkenningsfase over hoe je van een lastig kamerlid van nota bene een andere partij kunt afkomen (bijv. door hem ‘omhoog’ te promoveren tot het ministerschap of het kamervoorzitterschap). En de tweede doodzonde was dat hij een week lang volhield dat dat niet gebeurd was (óf hij loog, óf hij lijdt aan ernstige vergeetachtigheid – en beide is heel erg voor een minister-president).

Gert-Jan Segers zei dat er iets in hem geknapt was, en dat snap ik heel goed. Een echte Paas-teleurstelling. Velen nemen het hem kwalijk dat het land nu onbestuurbaar dreigt te worden, want de VVD wil Rutte niet laten vallen, én de andere partijen willen wel met de VVD, maar niet met Rutte verder, én geen van de partijen die vóór de motie van wantrouwen gestemd hebben, zal ooit met Rutte in zee willen, én een kabinet zonder de VVD ziet niemand als zinnige mogelijkheid. Iedereen is dus teleurgesteld. Hoe moet het in vredesnaam verder? Dat zal nog heel lastig worden. Maar het is unfair om dat Gert-Jan Segers te verwijten. Rutte kan het alleen zichzelf verwijten.

Wij, de Nederlandse burgers, zijn ook teleurgesteld. We zitten in een politieke impasse, en dat midden in coronatijd, waar nog lang geen uitzicht is op veel versoepelingen (wéér een teleurstelling). De vaccinatie gaat nog steeds te langzaam (wéér een teleurstelling), en de politici gaan er nog lang niet uitkomen.Maar dat is gelukkig niet het laatste. Pasen is het begin van nieuw leven. Ooit komt er een einde aan de coronatijd. Ooit krijgt Nederland weer een nieuw kabinet. Aan die hoop houd ik me dan maar vast…