Willem J. Ouweneel

Emeritus hoogleraar

Publicist

Schrijver

Spreker/prediker

Willem J. Ouweneel

Emeritus hoogleraar

Publicist

Schrijver

Spreker/prediker

Blog Post

233 Profeet T. B. Joshua: de meest merkwaardige man die ik ooit heb ontmoet

08/06/2021 Column

Temitope Balogun Joshua, profeet, genezingsbedienaar en kerkleider in Lagos (Nigeria), is niet meer onder ons. Afgelopen zaterdag is hij na een samenkomst plotseling overleden, precies een week vóór zijn 58e verjaardag. Hoe en waaraan hij is overleden is (nog) niet bekendgemaakt. Ik heb hem goed leren kennen, want vanaf 2002 heb ik hem zevenmaal in Lagos bezocht en veel met hem gepraat. Ik was de eerste keer zelf ongeveer net zo oud als hij nu geworden is. Onze oudste dochter Josien had hem al eerder bezocht. Haar dochter Joanne werd er genezen van haar slechte gezichtsvermogen, Josien zou er zelf genezen worden van haar onvruchtbaarheid en in maart 2003, na de bediening van T.B. Joshua, een tweede kind ter wereld brengen, een ‘beloftebaby’, met de naam Promise Joy.

In maart 2002 kwam Josien thuis met de boodschap: ‘T.B. Joshua wil je spreken, want hij zegt dat jij een man met visie bent.’

‘Wat heb jij dan over mij verteld?’, vroeg ik verbaasd.

‘Helemaal niets’, zei ze.

‘Maar als ik naar hem toe zou willen, zou ik dat een jaar van tevoren moeten plannen, want mijn agenda zit helemaal vol!’

De werkelijkheid was dat ik een week later in het vliegtuig zat, op weg naar Lagos. Ik had dispensatie van de Evangelische Hogeschool en had mijn spreekbeurten kunnen verschuiven of aan andere sprekers kunnen overdragen. Het was vlak vóór Pasen. Josien zou met een groep in Nigeria zijn, en ik zou me daarbij aansluiten.

T.B. Joshua heeft mij wonderbaarlijke dingen over mijzelf verteld die precies klopten en die hij niet ‘kon’ weten. Tijdens de genezingsbediening – in zijn kerk van 12.000 mensen – vroeg hij mij steeds naast hem te lopen om te zien wat hij deed. Niet alleen heb ik vele ‘onmogelijke’ genezingen gezien, maar ook andere openbaringen van kracht, die mij tot op de dag van vandaag verbazen. Zo zag ik hoe een man die Joshua wilde aanvallen, meters door de lucht geslingerd werd. En ik zag hoe een zwangere vrouw, wier baby in stuitligging lag, vlak voor mijn ogen in een oogwenk een gezonde baby ter wereld bracht. Van heel veel ‘genezingen’ kun je je afvragen of ze wel echt en blijvend waren (en soms waren ze dat inderdaad niet), maar zulke verschijnselen als ik net noemde, kun je niet ‘faken’.

Natuurlijk waren er in Nederland en elders meteen mensen die TBJ zelf nooit ontmoet hadden, maar wel wisten te vertellen dat zijn krachten ‘van de duivel’ waren. De moeilijkheid van die verklaring was voor mij dat ik TBJ vele malen heb horen preken; hij bracht altijd een bijbels evangelie. Hij eiste ook nooit enige eer voor zichzelf op, maar gaf, als de genezenen hem bedankten, alle eer altijd weer aan de Here Jezus. Ook heb ik hem nooit om geld horen bedelen, in tegenstelling tot zoveel leiders van mega-bedieningen.

Afrikaanse tijdschriften noemden TBJ een van Afrika’s vijftig invloedrijkste mensen. Op Facebook had TBJ 3,5 miljoen ‘vrienden’. Zijn Youtube station ‘Emmanuel’ had 1,8 miljoen abonnees en 400 miljoen kijkers (‘Emmanuel’ bedelde al evenmin ooit om geld); in April 2021 werd het uit de lucht gehaald na beschuldigingen van haatuitingen. 

Dit alles wil niet zeggen dat ikzelf geen kritiek had. TBJ vroeg mij een boek over zijn leven en bediening te schrijven. Maar toen ik hem het manuscript liet lezen, keurde hij het af omdat ik het gewaagd had bij bepaalde aspecten kritische vragen te stellen… Tja, zo gaat dat (vaak) bij grote leiders, zeker in een Afrikaanse context, waar het ‘stamhoofd’ onaantastbaar is. Dat bleek ook uit de bijna grenzeloze verering die zijn ‘discipelen’ voor hem hadden en die westerlingen vreemd aandeed. Ook vond ik hem nogal ijdel: zijn garderobe en voorraad schoenen moeten onmetelijk zijn geweest. Hij was volgens Forbes dan ook de op twee na rijkste voorganger in Nigeria (wat de kerk zelf ontkende). Bijzonder voor iemand die ik nooit om geld heb horen bedelen! Hij moet wel heel rijke bewonderaars hebben gehad. Er is geschat dat TBJ vele miljoenen dollars heeft uitgegeven voor de armen en behoeftigen.

Andere kritiek: niet alleen werd lang niet iedereen onder zijn genezingsbediening genezen, maar sommigen kregen de raad niet langer medicijnen te gebruiken, hoewel ze helemaal niet genezen bleken te zijn (de kerk ontkent trouwens zulke adviezen te geven; mijn indruk was dat sommige ‘discipelen’ dat soms op eigen houtje deden). Dat kan levens gekost hebben.

Een van de opvallende dingen was iets wat momenteel in Nederland heel actueel is: niet zozeer de ‘genezing’ als wel de ‘bevrijding’ van homoseksuelen: een jongeman die, naar verluidt, door TBJ’s bediening ‘bevrijd’ werd van een ‘homoseksuele demon’, trok enorme aandacht van de media.

Een van de grootste drama’s was dat in 2014 een gastenverblijf bij de kerk instortte, waarbij minstens 115 mensen om het leven kwamen. Nog steeds is er discussie over de vraag of het gebouw onverantwoordelijk slecht geconstrueerd was óf dat tegenstanders van TBJ het gebouw hadden opgeblazen.

TBJ heeft naar verluidt vele grote gebeurtenissen voorspeld. En kleine: op school wekte hij al irritatie doordat hij van elke sportwedstrijd de uitkomst correct voorspelde. In de laatste jaren heeft hij naar verluidt allerlei internationaal bekend geworden rampen voorspeld: de ramp met de MH370, aanvallen van ISIS en Al Qaeda, de bomaanvallen in Boston (2013) en Brussel (2016). Ook profeteerde hij dat Hillary Clinton in 2016 de presidentsverkiezing in Amerika zou winnen. Inderdaad won zij het grootste aantal stemmen, maar door het bizarre Amerikaanse kiesstelsel won Trump het presidentschap. Dat had TBJ niet ‘gezien’…

T.B. Joshua was ongetwijfeld de meest merkwaardige en controversiële man die ik ooit in mijn leven van nabij ontmoet heb. Honderden Nederlands die zijn kerk bezocht hebben, onder wie bekende kerkleiders, zullen dat kunnen bevestigen.

Gisteren kreeg ik dit mailtje: ‘Lees hier net dat T.B. Joshua is overleden. Echt bizar en verdrietig. Vorige week heeft mijn vrouw nog genezing ontvangen in een online gebedssessie met hem…’